بررسي شيوه هاي موثر در نشر تفكر عاشورايي بين دانشجويان

جنبش كربلا پايدارترين جنبش در فرهنگ سياسي شيعه است قيام عاشورا نتايج و پيامدهاي مهمي برجاي گذاشت كه، از آن جمله به احياي روحيه شهادت طلبي و ايثار و دميدن روحيه مبارزه جويي درميان مسلمانان است. در اين پژوهش ميداني، بر آنيم تا شيوه هاي نشر و گسترش تفكر عاشورايي را در بين دانشجويان، از ديدگاه اساتيد حوزه و دانشگاه مورد بررسي قرار دهيم.

مقدمه
جنبش كربلا به عنوان نهضت مقدس مذهبي و حركت سياسي از نوع انقلابي آن، پايدارترين جنبش در فرهنگ سياسي شيعه است اين جنبش، نهضتي در جهت احياي احكام دين، زدودن انحرافات ديني و سياسي و جايگزين كردن حكومتي علوي و امامتي به جاي نظام اموي بوده است. جنبش كربلا از زاويه دستيابي به اهداف خود، حاوي نوعي شكست و نوعي پيروزي بود. شكست سياسي با توجه به پذيرفتن اين كه هدف سرنگوني حكومت اموي و ايجاد دولتي علوي بوده است پيروزي معنوي، به دليل تحكيم آرمان هاي معنوي و اصيل ديني در جامعه اسلامي. بررسي منابع تاريخي در مورد انگيزه ها و علل قيام حسين بن علي(عليهما السلام) نشان دهنده اين امر استكه پس از مرگ معاويه در سال 60 هجري قمري و قبل از اين كه فرزندش يزيد پايه هاي قدرت و حكومت خويش را مستحكم نمايد، بهترين فرصت فراهم شد تا شيعيان با يك حركت و قيام اساسي خلافت اسلامي را كه پس از رحلت پيامبر اكرم(ص) دچار انحراف شده و از مسير اصلي خود منحرف شده بود، به مسير اصلي خود برگردانند و جهان اسلام را از اين وضع پريشان و آشفته نجات بخشند. در اين ميان بهترين و لايق ترين شخصيتي كه در آن اوضاع مي توانست، رهبري چنين حركتي را بر عهده گيرد، امام حسين(ع) بود. اما قبل از آن كه از سوي امام(ع) و هوادارانش اقدامي صورت گيرد. يزيد كساني را كه تا آن زمان از بيعت با وي خودداري كرده بودند (حسين بن علي(ع)، عبدالله بن زبير، عبدالله بن عمر) تحت فشار قرار داد، تا با قبول بيعت خلافت وي را به رسميت بشناسند. امام حسين(ع) حاضر به بيعت با يزيد نشد و پيش از آن كه گرفتار شود وامكان هرگونه جنبش اصلاحي از وي سلب گردد، به ناچار از مدينه عازم مكه شد. در اين اوضاع با توجه به فرصت مناسبي كه پس از مرگ معاويه به وجود آمده بود، مردم كوفه و عراق با ارسال نامه و فرستادن نمايندگاني از امام خواستند تا با رفتن به كوفه زمامداري مردم عراق را بپذيرد، امام نيز ابتدا مسلم بن عقيل را براي بررسي اوضاع اين شهر فرستاد و زماني كه گزارشهاي مثبتي از كوفه دريافت كرد و اوضاع را كاملاً مناسب ديد به منظور تشكيل حكومت اسلامي و احياي اسلام ناب محمدي(ص) و امتناع از بيعت با يزيد و عمل به وظيفه خود و پاسخ به دعوت كوفيان و از بين بردن بدعت ها و احياي سنت ها و امر به معروف و نهي از منكر و اتمام حجت و تبليغ دين از حجاز عازم عراق شد، زيرا حكومت يزيد در آن هنگام ضعيف و مردم ناراضي و افكار عمومي جامعه هم براي پذيرش زمامداري امام كاملاً مساعد بود. اما پس از حركت كاروان امام حسين(ع) از مكه، اوضاع شهر كوفه به طور كامل دگرگون شد؛ يزيد، «عبيدالله بن زياد» را به جاي «نعمان بشير» به حكومت كوفه منصوب كرد و حاكم جديد با استبداد شديدي كه به خرج داد، مردم را از اطراف مسلم پراكنده كرد و فرستاده امام و برخي از سران شيعه را به شهادت رسانيد. امام پس از اطلاع از شهادت مسلم و تغيير وضعيت كوفه و مواجه به سپاه «حُر»، چون ديگر امكان تشكيل حكومت نبود و آن مسئوليت بزرگ از امام برداشته شده بود، ايشان پيشنهاد مسالمت و بازگشت به مكه يا رفتن به يكي از سرحدات ممالك اسلامي را مطرح كرد، كه مورد موافقت قرار نگرفت و سرانجام امام حسين(ع) و همراهان اندكش تحت نظر نيروهاي دشمن در روز دوم محرم در صحراي كربلا فرود آمدند و امام حسين(ع) زماني كه در دوراهي قبول بيعت با يزيد و يا شهادت خود و عزيزانش قرار گرفت، راه دوم را برگزيد تا آزادگي و شرافت، همچنان زنده بماند. همانطور كه اشاره كرديم، زمينه هاي نهضت امام حسين(ع) به زمان خلفا و بخصوص خليقه سوم (عثمان بن عفان 35 ـ 23 هجري قمري) بازمي گردد، اهداف اصلي امام از قيام سامان بخشيدن به نابسامانيهاي اجتماعي و استقرار حكومت اسلامي بود، ولي با وجود حاكميت فردي چون يزيد اين امر ممكن نبود، امام كوشيد تا رهبري جامعه را به عهده گيرد، كه تلاشهاي مستمر و گسترده اي از سوي امام و مردم بخصوص اهالي كوفه صورت گرفت ايشان سعي كرد تا با آگاهي بخشي به سطوح مختلف جامعه زمينه را براي اثربخشي قيام خود فراهم كند، ناامن شدن مكه و مدينه و دعوت مردم كوفه از امام باعث شد تا اين نهضت به سوي عراق هدايت شود. امام در مسير حركت خويش به عراق و كوفه تلاشهاي مستمري براي گسترش نهضت و تهيه نيرو و امكانات لازم جهت مقابله با دشمن داشت. امام مي كوشيد تا با سازماندهي يك انقلاب فراگير عليه بني اميه و با كنار زدن آنان از قدرت، رهبري جامعه را به دست خود گرفته و خلافت اسلامي را به جايگاه اصلي و درست خود بازگرداند. ضمن اينكه، امام يزيد را مردي فاسق، فاجر و نالايق مي دانست كه حقي را كه در خور آن نيست، غصب كرده است و تسلط يزيد بر مسلمانان و ادعاي خلافت منكري روشن بود كه امام بايد با آن مقابله مي كرد با توجه به اعلام آمادگي مردم كوفه در همراهي امام تأخير از نهي منكر جايز نبود و امام بايد هر چه زودتر با چنين منكري مبارزه مي كرد، امام حسين(ع) در قيام خود رضاي خدا و آسايش مسلمانان را مي خواست، علاوه بر اين امام حسين(ع) مي دانست كه يزيد به هيچ وجه از او دست برنخواهد داشت وامام يا بايد تسليم يزيد شود و حكومت او را بپذيرد و يا با توجه به مجموع مقدماتي كه اشاره كرديم قيام نمايد، زيرا امام معتقد بود كه «مرگ با عزت بهتر از زندگي ذلت بار است.» قيام عاشورا نتايج و پيامدهاي مهمي برجاي گذاشت كه، از آن جمله به احياي روحيه شهادت طلبي و ايثار و دميدن روحيه مبارزه جويي درميان مسلمانان (چنان كه بسياري از نهضت ها و قيامهايي كه در جهان اسلام صورت گرفته، تحت تاثير قيام امام حسين(ع) بوده است) رسوا ساختن ماهيت پليد امويان و تغيير در روحيه و اخلاق مسلمانان و افزايش محبوبيت خاندان حضرت علي(ع) مي توان اشاره كرد. قيام امام حسين(ع) در عاشوراي سال 61 هجري قمري، از با ارزش ترين مباحثي است كه سزاوار است تا براي درس گرفتن از آن مورد بررسي و تحقيق قرار گيرد.