با قلمهايشان ايثار و شهادت را روايت مي كنند

در طي مسير خيابان آيت الله طالقاني به سمت شرق و به فاصله كمي از تقاطع خيابان شهيد مفتح و ساختمان لانه جاسوسي به خيابان مي رسيد كه به نام ملك الشعراي بهار، اين شاعر دوره مشروطه خواهي مزين است. داخل خيابان كه شويد از آنكه ظاهر ساده اما نيمه قديمي اش نظرتان را جلب كند تابلوي «معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگي» بنياد شهيد و امور ايثارگران انقلاب اسلامي خودنمايي مي كند. وقتي كه وارد ساختمان مي شويد حضور گرم انتظامات آرامش بخش شما در فضاي آرام اين ساختمان است. راهنمايي او براي دستيابي مطلوب به خواسته هايتان شما را به طبقه چهارم جايي كه دفتر مطالعات و تحقيقات بنياد شهيد در آن قرار دارد هدايت مي كند.
در طبقه چهارم وقتي به منتهي اليه چپ سالن برويد، اتاق وجود دارد كه قبل از ورود به آن چشم انداز صدها عنوان پايان نامه در قفسه هاي فلزي، نظر شما را به خود جلب مي كند. بي شك اين همان بانك تخصصي طرح ها و پايان نامه هاي مرتبط با موضوعاتي همچون ايثارگران، شهدا، جنگ و ... است كه به دست محققان و نخبگان دانشگاهي به منظور بررسي نيازها و موانع رفاهي ايثارگران نگاشته شده است. همچنين در اين تحقيقات، مشكلات و نارسايي هاي موجود بر سر راه توسعه و ترويج فرهنگ شهادت و ايثار در سطح جامعه، تجزيه و تحليل شده است.
اتاق پايان نامه ها از تركيب دو اتاق ديگر به وجود آمده است كه دور تا دور، پوشيده از پايان نامه هايي طلاكوب با جلد گالينگور و به رنگ هاي سرمه اي، زرشكي و سبز هستند.مسئول اتاق آرشيو، راه دستيابي به عنوان تحقيق را سيستم جستجوي الكترونيكي مي داند. مسئول آرشيو، تعداد پايان نامه ها و طرحهاي تحقيقاتي كه در موضوعات مرتبط با جنگ، دفاع مقدس خانواده هاي ايثارگران و شهدا در اين مجموعه نگهداري مي شود را 74 عنوان ياد مي كند.

پلي بين پژوهشگر و سفارش دهنده هستيم
خانم دهكرديان رئيس گروه بررسي و ارزشيابي دفتر مطالعات و تحقيقات بنياد شهيد و امور ايثارگران، در توضيح فعاليتهاي اين دفتر مي گويد: دفتر مطالعات و تحقيقات از سه گروه پژوهشي با عناوين گروه بررسي و ارزشيابي، گروه پژوهشهاي كاربري و گروه پژوهشهاي راهبردي و بنيادين تشكيل شده است. دهكرديان ادامه مي دهد: گروه بررسي و ارزشيابي، كار تدوين شاخص ها و استانداردهاي علمي در كليه امور مطالعاتي، پژوهشي، علمي و آموزشي معاونت هاي فعال در حوزه فرهنگ ايثار، جهاد و شهادت را بر عهده دارد. به روزرساني بانك اطلاعاتي پژوهش در حوزه فرهنگ ايثار و شهادت، كنترل و نظارت عالي بر پروژه هاي مطالعات و اطلاع رساني پژوهشي از ديگر مسئوليت هاي اين گروه محسوب مي شود.
اين پژوهشگر، آغاز فعاليت دفتر مطالعات و تحقيقات بنياد شهيد را از سال 1370 به طور غيررسمي و از سال 1375 به طور رسمي مي داند. او مي گويد: در طول 12 سال كه از فعاليت رسمي اين دفتر مي گذرد، سه موضوع مهم توسعه و ترويج فرهنگ ايثار و شهادت، مسائل مربوط به خانواده شهدا و ايثارگران و در نهايت مسائل مرتبط با سازمان بنياد شهيد و امو رايثارگران با ديد پژوهشي و تحقيقي مورد توجه قرار دارد. دهكرديان همچنين از نقش گروه بررسي و ارزشيابي در انتقال دستاوردهاي علمي و تحقيقاتي به مثابه پلي ميان سازمانهاي سفارش دهنده تحقيق و پژوهشگران و محققان ياد كرد. مطمئناً تحقيقاتي كه در حوزه هاي مختلف صورت مي گيرند چنانچه عملياتي نشوند و نتوان از نتايج آنها بهره جست، ديگر فايده اي نخواهند داشت. دهكرديان درباره سرنوشت تحقيقات انجام گرفته در اين مركز و ارائه دستاوردهاي تحقيقات پايان نامه اي به مراكز مجري گفت: گروه ارزشيابي با ابزارهايي همچون برگزاري كارگاه هاي آموزشي با حضور محققان و علاقه مندان، ارائه خلاصه طرحها و نتايج آنها به منظور اطلاع رساني ويژه به مسئولان امر با ارائه نتايج تحقيقات در سايتهاي نويد شاهد و ايثار به منظور استفاده عمومي، انتشار تحقيقات برتر در قالب كتاب و سالنامه پژوهش و نيز پژوهش نامه، انعكاس تحقيقات در فصلنامه مكتوب «شاهد انديشه» و همچنين لوح هاي فشرده «ايثار پروژه» كه به صورت ماهنامه توليد و به مراكز آموزشي، پژوهشي و دانشگاههاي سراسر كشور ارسال مي شود نقش برجسته اي در حوزه فرهنگ ايثار و شهادت ايفا مي كند.
دهكرديان درباره محتواي لوح هاي فشرده «ايثار پژوه» مي گويد: بخش هاي معرفي كتاب، تحليل محتواي وصاياي شهدا، فرهنگ اعلام (زندگينامه شهدا)، معرفي عملكردهاي مراكز سازماني و نيز چكيده برترين طرح هاي پژوهشي كه با حمايت بنياد شهيد صورت مي پذيرد، در اين لوح هاي فشرده با عنوان «ايثار پژوه» قرار دارد. دهكرديان، نظرسنجي در خصوص پروژه ها و طرح هاي انجام شده را به عنوان عامل ديگري براي ترسيم نظرات مخاطبان و اعمال آن در رفع نقائص احتمالي در برنامه هاي آتي معرفي مي كند.
برنامه هاي كلان بنياد شهيد را ارزيابي مي كنيم
پس از گفتگو با رئيس گروه بررسي و ارزشيابي دفتر مطالعات و تحقيقات به سراغ علي عباس كمري رئيس گروه پژوهش هاي كاربردي اين دفتر مي رويم. اين گروه بازخورد و نتيجه برنامه ها و فعاليت ها را در طيفي وسيع (كشوري و منطقه اي) در سه مرحله پيش از اجرا، در حين اجرا و پس از اجرا مورد ارزيابي قرار مي دهد. همچنين اين گروه متولي حمايت و هدايت پايان نامه هاي دانشجويي با موضوعات مرتبط با ايثار، جهاد و شهادت است. كمري مسئول گروه پژوهش هاي كاربردي بنياد شهيد، وظايف اين گروه را شامل نظارت بر طرح هاي تحقيقاتي استاني، ارزيابي برنامه هاي كلان بنياد شهيد كه در مراكز استان ها در حال اجراست و نيز تحقيقات بين فرهنگي ذكر مي كند. كمري در توضيح تحقيقات بين فرهنگي، به بررسي تاثيرات جنگ بر اقوام داخلي و خارجي پرداخت و از تلاش سال گذشته اين دفتر در بررسي نحوه خدمات رساني به آسيب ديدگان جنگ در هشت كشور جنگ زده توضيحاتي ارائه كرد. وي، تدوين استراتژي تبليغات و توسعه و ترويج فرهنگ ايثار وش هادت و حمايت از پاين نامه هاي مرتبط به منظور آشنايي جوانان با اين فرهنگ و نيز ارزيابي برنامه هاي كوتاه مدت معاونت پژوهشي را از جمله برنامه هاي اين گروه خواند.
پايان نامه هيا دانشجويي و نحوه حمايت از آنها، سوال بعدي از رئيس گروه پژوهشهاي كاربردي دفتر مطالعات و تحقيقات بنيادشهيد است. او مي گويد: بنياد شهيد از پايان نامه هاي مقطع كارشناسي ارشد تا سقف يك ميليون و 200 هزار تومان و از پايان نامه هاي دكترا تا سقف دو ميليون و 250 هزار تومان حمايت مي كند.
نكته جالب در خصوص پايان نامه ها تاكيد فراوان آنها بر موضوعات مرتبط با آثار جنگ بر خانواده هاي شهدا و ايثارگران در شهرهاي مختلف كشور است. موضوعاتي از قبيل بررسي عزت نفس دانش آموزان شاهد و غيرشاهد، بررسي عوامل موثر بر افت تحصيلي فرزندان شاهد شهر تهران، تاثير مشاوره در مدارس شاهد، جايگاه ولايت و رهبري در وصيتنامه شهدا، شهادت از ديدگاه فلاسفه، ايالات متحده آمريكا و جنگ ايران وعراق، بررسي كاربرد سلاح هاي شيميايي از ديدگاه حقوق بين الملل و ... بخشي از مطالب موجود در مركز آرشيو دفتر مطالعات و تحقيقات بنياد شهيد را به خود اختصاص مي دهد.
در مجموع 1200 عنوان پايان نامه دانشجويي در سه مقطع تحصيلي و 750 عنوان طرح پژوهشي با حمايت دفتر مطالعات صورت پذيرفته است و هم اكنون نيز 120 طرح پژوهشي و 86 عنوان پايان نامه كارشناسي ارشد و دكترا در دست تحقيق است.
رئيس گروه پژوهش هاي كاربردي دفتر مطالعات و تحقيقات بنياد شهيد، مشكل امروز در تحقيقات حوزه هاي جنگ و فرهنگ ايثار و شهادت را در محدوديت منابع و يكنواختي آنها مي داند. او براي رفع اين نقيصه خبر از تهيه نرم افزار جامع كتابشناسي ايثار و شهادت در 7 جلد مي دهد.

ارائه جديدترين نشريات در كتابخانه تخصصي ايثار و شهادت
بخش ديگري از ساختمان 5 طبقه بنيادشهيد كه البته در درون اين ساختمان قرار ندارد و در كنار آن واقع شده است «كتابخانه تخصصي ايثار و شهادت» است. در كتابخانه تخصصي ايثار وشهادت، جديدترين نشريات در حوزه فرهنگ ايثار وشهادت كه توسط نشرشاهد، چاپ و توزيع مي شود، با عنوان تازه هاي نشر، مورد استفاده مراجعان قرار مي گيرد. در انتهاي اتاق نشريات، يك درب شيشه اي آن را از قرائت خانه منفك ساخته تا بدينوسيله، صداي تورق صفحات نشريات مانع از مطالعه ديگران نشود.
فضاي داخلي كتابخانه بالغ بر 323 مترمربع است كه در دو بخش خواهران و برادران، به طور همزمان به ارائه خدمات مي پردازد. صدها عنوان كتاب، پايان نامه، طرح پژوهشي، گزارش هاي تخصصي و نشريات تخصصي، منابع كتابخانه اي را در سه بخش مرجع، تخصصي وعمومي تشكيل مي دهند. متصدي كتابخانه مي گويد: كتابخانه تخصصي ايثار و شهادت از سال 1375 فعاليت خود را آغاز كرده ولي در سال 1384 به جرگه كتابخانه هاي رسمي كشور پيوسته و سرانجام در سال گذشته پس از بازسازي و پالايش مجدد، دوباره فعاليتهاي خود را از سرگرفته و علاقمندان مي توانند ازاين كتابخانه استفاده كنند. متصدي كتابخانه تخصصي ايثار و شهادت، منابع موجود در اين كتابخانه را شامل 500 عنوان پايان نام، 350 عنوان طرح تحقيقاتي، 272 نسخه برنامه نرم افزاري و 6000 عنوان كتاب ذكر مي كند. كتابخانه تخصصي ايثار و شهادت هم اكنون 3000 عضو فعال دارد و علاقمندان مي توانند براي اطلاع از فهرست منابع موجود در آن به سايت اينترنتي «نويدشاهد» به آدرس shahed.isaar.ir مراجعه كنند.